Тиббиёт

USAID барчани, жумладан аҳолининг ҳимояга муҳтож қатламларини янада самаралироқ, сил профилактикаси, диагностикаси ва даволаш билан таъминлаш орқали Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Силга қарши кураш миллий дастурини қўллаб-қувватлайди. Силга қарши USAID дастурининг умумий қиймати 7,6 миллион АҚШ долларига тенг бўлган 5 йиллик режасининг асосий мақсади бу – Ўзбекистонда сил билан боғлиқ муаммоларни камайтириш ва сил касаллигининг кўп дориларга турғун (КДТСК) турлари ривожланишининг олдини олишдир.

Жорий йилнинг 7 декабрь куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш тизимини тубдан такомиллаштириш бўйича комплекс чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони ва мазкур фармонга асосан Қарор қабул қилинди.

Рашид ака 3 қизнинг отаси. Ўртамиёна ҳаёт кечираётган оила бекаси Робия опа ҳеч қаерда ишламайди. Катта қизи Санобарга совчилар келиб, унаштириш маросими ҳам ўтказилди. Қизининг фотиҳасини ўтказган Рашид ака биринчи катта тўйни эл қатори ўтказиш учун кўпроқ пул топиш мақсадиди Россиянинг Сибир шаҳрига ишга йўл олади. Ота учун ҳамма дард ва ташвиш ўзга юртларда бошланади….

Бугунги кунда шарафли бурчини виждонан адо этиб келаётган шифокорлар кўпчиликни ташкил этади. Аммо беш қўл баробар эмас, деганларидек улар орасида қинғир йўллар билан пул топишни мақсад қилганлари ҳам учраб турибди. Ҳузурига шифо истаб нажот билан келаётган беморлардан муолажа ва жарроҳлик амалиётлари учун ҳеч қўрқмасдан пора талаб қилаётган, халатининг чўнтагига пул солиб қўймаган беморларга қўл учида истар-истамас хизмат кўрсатаётган, давлатимиз томонидан бепул ажратилаётган дори-дармонларни аҳолига пуллаб ўз ҳамёнини қаппайтираётган, тиббий билим ва малакаси талаб даражасида бўлмаган таниш-билишларини пора эвазига тиббиёт бирлашмаларига ишга жойлаштиришга ҳаракат қилаётган, бир сўз билан айтганда ҳаром луқма билан кун кечиришни ўзига одат қилган айрим шифокорларнинг коррупция ҳаракатлари жамиятимиздаги соғлом муҳитга салбий таъсир кўрсатмоқда.

Бугунги кунда шарафли бурчини виждонан адо этиб келаётган оқ халат соҳиби ва соҳибалари кўпчиликни ташкил этади. Аммо беш қўл баробар эмас, деганларидек улар орасида қинғир йўллар билан пул топишни мақсад қилганлари ҳам учраб турибди. Ҳузурига шифо истаб нажот билан келаётган беморлардан муолажа ва жарроҳлик амалиётлари учун ҳеч қўрқмасдан пора талаб қилаётган, халатининг чўнтагига пул солиб қўймаган беморларга қўл учида истар-истамас хизмат кўрсатаётган, давлатимиз томонидан бепул ажратилаётган дори-дармонларни аҳолига пуллаб ўз ҳамёнини қаппайтираётган, тиббий билим ва малакаси талаб даражасида бўлмаган таниш-билишларини пора эвазига тиббиёт бирлашмаларига ишга жойлаштиришга ҳаракат қилаётган, бир сўз билан айтганда ҳаром луқма билан кун кечиришни ўзига одат қилган айрим тубан шифокорлар ҳозирда ҳам учраб тургани жамиятимиздаги соғлом муҳитга ўта салбий таъсир кўрсатмоқда.

Тақдир тақазоси билан чет давлатлардан бириги ишга кетдим,-дея сўзини бошлади қахрамонимиз. Бироқ, у ерда бошимдан ўтган ҳар бир кўргулик қисматимми ёки бўлмаса нафсимнинг қулига айланганимми, хуллас неки азоб-уқубат бўлса шу 3 йил ичида гўёки менинг бошимга қулагандек бўлди.

Бугун USAIDning Project HOPE дастури орқали яна бир танлов ғолиблари аниқланди. Сил касаллиги ва уни олдини олишда кенг жамоатчиликнинг хабардорлигини оширишга хизмат қилувчи ижодий материаллар муаллифлари USAID томонидан диплом ва совғалар билан тақдирландилар.

Силнинг давоси бор.  Бу касалликни  шифокор назорати остида даволаш лозим, яъни тиббий ходимлар беморнинг дори ютиши жараёнини доимо кузатиб туришлари керак. Бу муваффақиятли даволашнинг энг асосий шартидир, чунки кўпчилик беморлар зарур дориларни ўз вақтида қабул қилишини унутиб юборадилар, айниқса касаллик белгилари йўқолгандан кейин. Силни даволаш узоқ вақт талаб қилади ва камида 6 – 9 ой давом этади. Шу вақт ичида барча сил бактерияларини йўқотишга эришилади.

Кейинги йилларда тиббиётда ўта оғир юқумли касалликларни даволашда стигма ва дискриминациянинг олдини олишга эътибор кучайди. Аҳоли учун янгилик саналган ушбу терминларнинг тиббиёт ходимларининг амалиётида тез-тез эшитамиз. Лекин ўрганишлар давомида аҳолининг кўпчилик қисми  ушбу терминларнинг мазмун-моҳиятидан бехабар эканлиги маълум бўлди.
Айни пайтда USAIDнинг сил касаллигига қарши курашиш бўйича Project HOPE дастури доирасида бевосита стигма ва дискриминацияни олдини олиш юзасидан тарғибот тадбирлари ташкил этилмоқда. Айниқса ҳудудларда ташкил этилган Мультидисциплинар гуруҳлар томонидан сил билан оғриган беморларни соғлом ҳаётга қайтаришга, стигмага қарши курашишга алоҳида эътибор қаратилмоқда

Республикамизда тиббиёт соҳасида кенг миқёсида олиб борилаётган ислоҳотлар аҳолининг соғлигини мустаҳкамлашда ва сақлашда, тиббиёт хизматлари сифатини оширишда муҳим омил бўлмоқда.  Шу қаторда сил касаллигига қарши курашиш ва унинг олдини олиш мақсадида бир қатор чора-тадбирлар ва дастурлар олиб борилмоқда. Аммо шунга қарамай ҳозирги кунда масала долзарблигича қолмоқда.