ЭКСТРЕМИЗМ ВА ТЕРРОРИЗМ — ҲАВФЛИ ИЛЛАТ

Бугунги кунда экстремизмга қарши кураш жаҳон ҳамжамиятининг энг долзарб муаммоларидан бирига айланган. Бирор мамлакатда экстремистик-террористик ҳаракатларнинг пайдо бўлиши ва ёйилиши унга қўшни бўлган давлатлар тинчлигига хавф солади.

Экстремизм тушунчасига атрофлича изоҳлар мавжуд. Ушбу тушунча илмий адабиётларда ва халқаро ҳуқуқий ҳужжатларда турли хил шарҳ этилиб, изоҳланган. Сиёсий луғатларда шундай келтирилганки, «экстремизм» лотинча «экстремус» сўзидан олинган бўлиб, «ниҳоятда» деган маънони англатади, яъни сиёсатга ғаразли нуқтаи-назаридан қизиқиш ва ғаразли тадбирларни амалга ошириш ҳисобланади.

Экстремизм турли омилларни вужудга келтиради. Бу омиллар амалдаги ижтимоий тузумни парчалаш, аҳолини нотинч қилиш, ижтимоий-иқтисодий таназзулни юзага келтириш, аксарият аҳолининг турмуш тарзини оғирлаштириш, давлат ҳокимияти тузумини заифлаштириш ва унинг тизимларини бадном этиш, ижтимоий қарама-қарши ҳодисаларни кўпайтириш, аввалги тизим ва қадриятларга барҳам бериш, миллий қадриятларни таҳқирлаш ҳиссининг ошиб кетиши ва бошқа номаъқул кўринишларнинг кўпайишига олиб келади.

Бу ёт  иллатларнинг мамлакат тараққиёти ва фаровон турмушга салбий таъсири катта бўлиб, бутун жамоатчиликни қўрқув ва ваҳимага солиб, инсонлар онгини заҳарлайди. Бу даҳшатли ва зарарли гуруҳлар таъсиридан сақланиш йўлида бирлашиш зарур. Зеро бирдамлик барча муаммоларнинг ечимидир.

Шунингдек, бошқа ҳужжатларда ҳам экстремизм ҳақида атрофлича маълумотлар келтирилган. Жумладан, «Шанхай Конвенцияси терроризм, сепаратизм ва экстремизмга қарши кураш тўғрисида» (15.06.2001 йил. 3-банд, 1-қисм, 1-модда) номли ҳужжатда экстремизм қуйидагича шарҳланган: «Экстремизм ҳокимиятни зўрлик билан тортиб олиш ёки зўрлик билан уни ушлаб туриш, шунингдек, зўрлик билан давлатнинг конституцион тузумини ўзгартириш учун амалга ошириладиган кирдикордир ва у жамият хавфсизлигига зўрлик билан аралашиш баробарида, шунингдек, юқорида келтирилган мақсадларга эришиш ёки унда иштирок этиш учун ноқонуний равишда қуролланган гуруҳлар ташкил этиш бўлиб, томонларнинг миллий қонунчилигига мувофиқ равишда таъқиб этилади», дейилган.

Шундай қилиб, «экстремизм» тушунчасида қайси диний, ижтимоий, ирқий, миллий ва тилга мансублигидан қатъий назар инсон ҳуқуқи, озодлик ва одамлар манфаатига риоя қилмаслик ҳамда кишилик жамиятига қутқу солиш маънолари яширинган. Бу ерда «экстремизм» ва «терроризм» тушунчаларини аралаштириш натижасида юз берадиган нишоналарни кўрсатиб ўтиш керакки, улар тез-тез учраб туради. Бир томондан, ҳақиқатдан ҳам, террористик фаолият экстремистларнинг ўз мақсадига етиши учун муҳим рол ўйнайди. Бу ўринда «экстремизм» ва «терроризм» тушунчалари аксарият вақтларда давлатга қарши, жамиятга қарши ва одамларга қаршилик хусусиятларига эга бўлган амалларни тавсиф этиш учун ишлатилади.

«Терроризм» тушунчаси лотинча «террор» сўзидан олинган бўлиб, «қўрқиш ва ваҳима», деган маънони билдиради. Ўз навбатида, бу икки сўз сиёсий рақиблар ва шерикларни қўрқитиш ҳамда маҳв этиш мақсадида, зўрлик билан ўз йўлига киритишни ўз ичига олган «зўравонлик амаллари» (таъқиб, вайронага айлантириш, гаровга олиш, одам ўлдириш ва бошқалар), деган маънони билдиради.

Ҳозирги кунда ислом динини ўз ниқобига айлантирган ва диннинг пок номини булғашга уринаётган кимсалар ўз мақсади йўлида ҳеч кимни ва ҳеч нарсани аямасликлари ҳаммага маълум бўлди.

Ҳеч бир дин одам ўлдиришни тарғиб этмайди ва инсонийлик туйғуларига эга инсон одам ўлдириш, таҳликага солиш, бегуноҳ қон тўкишдек оғир гуноҳга ҳеч қачон қўл урмайди. Мамлакатнинг тинчликсевар, илғор ёшлари келажак авлодларнинг осойишта турмуш тарзини таъминлаш йўлида бирга курашайлик.